Stwierdzenie nabycia spadku można uzyskać na podstawie prawomocnego postanowienia sądowego lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia. Udowodnienie praw wynikających z dziedziczenia u notariusza jest drogą znacznie szybszą i prostszą – niezbędne jest jedynie stawienie się wszystkich spadkobierców w kancelarii notarialnej. Co warto wiedzieć o procedurze przyjęcia spadku w ramach czynności notarialnej?
Przyjęcie spadku u notariusza
Od momentu, w którym zostaliśmy spadkobiercami (czyli od dnia śmierci spadkodawcy lub od dnia, w którym odczytano testament), mamy 6 miesięcy na złożenie oświadczenia woli, czyli określenie, czy spadek przyjmujemy wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza (spadek można również odrzucić). Jaka jest różnica? W przypadku przyjęcia wprost mamy obowiązek spłaty długów spadkodawcy również z własnego majątku. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wiąże się z tym, że odpowiadamy za długi tylko do wysokości wartości spadku. Brak złożenia oświadczenia woli przed upływem 6 miesięcy uznaje się za przyjęcie spadku wprost – dlatego jeśli mamy świadomość długów spadkodawcy, lepiej nie zwlekać.
Zwłaszcza że procedurę przyjęcia spadku można zrealizować w ramach czynności notarialnej, bez konieczności przeprowadzenia rozprawy sądowej. Wystarczy, że wszyscy spadkobiercy stawią się w określonym terminie u notariusza, gdzie zostanie sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia. Jest to możliwe zarówno w przypadku, kiedy został pozostawiony testament, jak i wówczas, kiedy o tym, kto jest spadkobiercą, rozstrzygają przepisy. Stwierdzenie nabycia spadku u notariusza nie jest możliwe jedynie w wyjątkowych przypadkach: na przykład kiedy testament został sporządzony ustnie w obecności świadków lub w sytuacji, kiedy przy sporządzaniu protokołu dziedziczenia nie są obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy (ustawowi lub testamentowi).
Spisanie protokołu dziedziczenia i sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia
Pierwszą czynnością, niezbędną do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jest spisanie protokołu dziedziczenia – wyjaśnia specjalista z kancelarii radcy prawnego „De Iure”, której biura znajdują się w Siemianowicach Śląskich i Rudzie Śląskiej – Notariusz, w obecności wszystkich zainteresowanych (spadkobierców lub osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy), sporządza protokół dziedziczenia, do którego dołącza oświadczenia spadkobierców o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, odpis aktu zgonu spadkodawcy, odpisy aktów stanu cywilnego spadkobierców ustawowych lub inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na prawo do spadku. Odrębny protokół sporządza się z otwarcia i ogłoszenia testamentu.
Następnie sporządza się akt poświadczenia dziedziczenia, a niezwłocznie po jego sporządzeniu dokonuje się jego rejestracji w Rejestrze Spadkowym. Na tym kończy się procedura stwierdzenia nabycia spadku.
Opłaty związane z czynnościami notarialnymi
Maksymalne stawki, które może pobrać notariusz za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia oraz innych dokumentów notarialnych, są określone przez prawo. Koszt sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia to nie więcej niż 50 zł netto. Sporządzenie protokołu dziedziczenia kosztuje 100 zł netto, natomiast sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu nie więcej niż 50 zł netto.