Ciąża jest momentem, w którym w organizmie kobiety zachodzą bardzo liczne zmiany. Ciąża jest powodem wielkiej radości, źródłem szczęścia, ale także zwiększonego zapotrzebowania na składniki niezbędne do budowy kości i wszelkich innych układów ciała płodu. Efektem ubocznym może być osłabienie stanu uzębienia przyszłej matki. Czy w takiej sytuacji można przeprowadzić leczenie zębów? Jakie zabiegi są bezpieczne?
Proces wzrostu dziecka w okresie płodowym jest bardzo szybki. Ciało matki stanowi dla rozwijającego się organizmu rodzaj magazynu żywności i budulca. Jeżeli dieta kobiety ciężarnej nie jest odpowiednio zbilansowana, to może dojść do osłabienia ogólnej kondycji jej organizmu, w tym także do pogorszenia stanu zębów. Wiele przyszłych mam doświadcza dyskomfortu związanego z procesami zapalnymi dziąseł. Zauważalny jest też szybszy postęp zmian próchniczych.
Częściej odwiedzaj dentystę, gdy jesteś w ciąży
W związku z możliwością nasilenia się chorób zębów i dziąseł w trakcie trwania ciąży, przyszłe matki powinny częściej niż zwykle zgłaszać się na kontrole do gabinetu stomatologicznego. Dlaczego profilaktyka w ciąży jest tak ważna, wyjaśnia specjalista reprezentujący hurtownię stomatologiczną online Limedic: – Poza możliwością demineralizacji zębów i chorobami dziąseł, w ciąży zmieniają się również nawyki żywieniowe. Kobiety często podjadają: ma to miejsce w także nocy lub w łóżku tuż przed zaśnięciem. W efekcie zęby nie zawsze są szczotkowane tuż po jedzeniu. Oczywiście nie jest to ogólna prawidłowość, ale wizyta u stomatologa pozwala uświadomić sobie niewłaściwe nawyki, jeżeli akurat występują. Jeszcze ważniejsza jest częsta kontrola stanu uzębienia. Dzięki niej można szybko reagować na wszystkie niepokojące zmiany i w ten sposób uniknąć schorzeń uzębienia, które są groźne nie tylko dla matki, ale także dla rozwijającego się dziecka.
Nadzór stomatologiczny w trakcie ciąży minimalizuje ryzyko związane z rozwojem zmian próchniczych i stanami zapalnymi w obrębie jamy ustnej. Jednocześnie pozwala zmniejszyć dyskomfort przyszłej matki i pozwolić jej na zachowanie dobrej kondycji uzębienia również po zakończeniu ciąży.
Czy kobiety ciężarne mogą bezpiecznie leczyć zęby?
W praktyce, pomimo licznych obaw przyszłych matek, nie ma ogólnych przeciwwskazań związanych z leczeniem zębów w trakcie trwania ciąży. Gdy ząb zaczyna boleć lub pojawia się krwawienie z dziąseł, należy niezwłocznie udać się do stomatologa. W ciąży można bez obaw opracowywać i wypełniać ubytki. Stosowane wypełniacze kanałów korzeniowych oraz materiały służące do odbudowy korony zęba są w pełni biokompatybilne. Oznacza to, że nie uwalniają do krwi żadnych szkodliwych substancji, które mogłyby dotrzeć do płodu.
Największe obawy budzi kwestia stosowania znieczulenia oraz leczenia kanałowego. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z całkowicie bezpiecznym znieczuleniem miejscowym, które nie ma bezpośredniego wpływu na kondycję płodu. Warto je stosować, bo skutecznie zmniejsza dyskomfort. To ważne, bo związany z bólem stres przyszłej matki ma niekorzystny wpływ na samopoczucie znajdującego się w jej łonie dziecka. Dlatego należy uśmierzać ból, jeśli to tylko możliwe. Jednocześnie kobiety ciężarne powinny unikać przyjmowania nadmiernych ilości środków przeciwbólowych. To jeszcze jeden argument za tym, aby podjąć leczenie bolącego zęba, a nie starać się „przeczekać” ból z pomocą tabletek.
Nie ma też generalnych przeciwwskazań medycznych związanych z leczeniem endodontycznym u kobiet w ciąży. Współczesne materiały i urządzenia do endodoncji zapewniają szybkie i skuteczne przeprowadzenie zabiegu. W tej sytuacji zagrożeniem nie jest samo leczenie, lecz jego zaniechanie. Odkładanie leczenia kanałowego o kilka miesięcy, na okres po porodzie, stwarza ryzyko poważnych powikłań, np. przeniesienia infekcji na tkanki okołowierzchołkowe. Następstwem może być poważny stan zapalny, który doprowadzi do utraty zęba.
W sytuacjach, które nie wymagają natychmiastowej interwencji stomatologicznej, zaleca się przeniesienie zabiegów stomatologicznych poza pierwszy trymestr ciąży. Jest to ogólne zalecenie, które wynika z faktu, że w początkowych 13 tygodniach ciąży występuje największe ryzyko poronienia. W tym okresie płód jest najbardziej wrażliwy na wszelkie czynniki środowiskowe.
Zabiegi stomatologii kosmetycznej dopiero po porodzie
O ile nie ma przeciwwskazań dla zabiegów leczniczych, to zabiegi stomatologii estetycznej należy przełożyć na okres po urodzeniu dziecka. W największym uproszczeniu można rzecz ująć następująco: jeżeli nie ma stanu zapalnego, który grozi eskalacją i rozprzestrzenieniem się, to należy zrezygnować z wykonania zabiegu w trakcie trwania ciąży. Zalecenie to dotyczy nawet tak mało inwazyjnych procesów, jak skaling czy piaskowanie zębów. O ile stomatolog uzna, że jest to zabieg konieczny dla zdrowia, to należy go wykonać. W przeciwnym razie usuwanie kamienia i płytki nazębnej można odłożyć w czasie o kilka miesięcy.
Zdecydowanie nie zaleca się wybielania zębów w czasie trwania ciąży i w okresie karmienia. Nie warto tego robić nawet przy użyciu tzw. domowych sposobów. Nie stwierdzono negatywnego wpływu środków wybielających szkliwo na płód, ale nie ma też gwarancji, że są one całkowicie bezpieczne. Poza tym najlepsze efekty daje wybielanie zębów, które powróciły już do swojej normalnej kondycji po ciąży i po okresie karmienia piersią.
Zalecane jest też odłożenie na czas po porodzie skomplikowanych zabiegów protetycznych, np. przy wstawiania implantów, instalowania koron i licówek. Wiążą się one ze znaczną ingerencją w tkanki zęba lub kości szczęki. W efekcie istnieje minimalne ryzyko powikłań, które mogłyby mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży. Poza tym tego typu procedury wiążą się ze sporym stresem, którego ciężarne kobiety powinny unikać.
Przedstawionych w artykule zaleceń nie należy traktować jako wskazań o charakterze medycznym. Każdy przypadek wymaga konsultacji i indywidualnej oceny specjalistów – nie tylko stomatologa, ale także lekarza prowadzącego ciążę.